بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، اخبار منتشرشده مبنی بر دادن دسترسی به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در جریان سفر رافائل گروسی، مدیرکل این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد را رد کرد.

کمالوندی در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا تاکید کرد: «در طول دو روزی که آقای گروسی و هیئت همراه در ایران بودند، هیچ‌گاه بحث دسترسی به افراد مطرح نشد و هیچ متنی هم حاکی از این موضوع نوشته نشده است. حتی اگر چنین درخواستی مطرح می‌شد ما با آن مخالفت می‌کردیم.»

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مورد نصب دوربین‌های جدید در تاسیسات هسته‌ای نیز گفت که در این زمینه «صحبت یا توافقی صورت نگرفته است».

این گفته‌ها در شرایطی مطرح شده که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دقایقی پس از رسیدن به وین، در نشستی خبری از نتایج سفر دو روزه خود به ایران گفت و تاکید کرد که بازرسان آژانس طی چند روز آینده به ایران خواهند رفت و «سطح جدیدی از تعاملات» بین دو طرف آغاز خواهد شد.

گروسی در کنفرانس خبری وین تاکید کرد که ایران قبول کرده است میزان دسترسی آژانس و فعالیت‌های راستی‌آزمایی آن در ایران را افزایش دهد.

او همچنین اظهار کرد که راستی‌آزمایی آژانس در رابطه با آبشارهای جدید و سریع سانتریفیوژها، ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت.

مدیرکل آژانس تاکید کرد که طی این سفر بر سر انجام اقداماتی مشخص توافق شده است، مثلا دسترسی به اطلاعات، مکان‌ها و افراد مشخص و نصب مجدد دوربین‌هایی که قطع شده بودند.

او اما گفت ایران به او توضیح جدیدی درمورد اینکه چرا غنی‌سازی نزدیک ۸۴ درصدی در برهه‌ای از زمان انجام شده، نداده است.

با وجود این، بهروز کمالوندی در گفتگوی خود ضمن تکذیب مواردی از جمله نصب دوربین‌ها، درباره افزایش ۵۰ درصدی بازرسی‌های آژانس از مکان‌های هسته‌ای ایران توضیح داد: «از آنجایی که برای اولین بار در مجتمع فردو غنی‌سازی ۶۰ درصد آغاز شده بود، بر اساس رویکرد پادمانی بازرسی‌ها باید افزایش پیدا می‌کرد. بر همین مبنا تعداد بازرسی‌های فردو پیش‌تر ۸ مورد بوده است که با توجه به سطح غنی‌سازی بالاتر به ۱۱ مورد افزایش پیدا کرده است.»

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با رد توافق برای دسترسی به سه مکان ادعایی بر اساس میزان‌ درخواست آژانس نیز گفت: «هیچ بحثی در مورد میزان دسترسی بدون محدودیت به سه مکان ادعایی مطرح نشده است و باتوجه به دسترسی قبلی به این مکان‌ها لزومی به دسترسی بیشتر دیده نمی‌شود.»

او همچنین این تفاهمات را مغایر قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی ندانست. این در حالی است که کمیسیون امنیت ملی مجلس قرار است روز یکشنبه با حضور محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی به بررسی سفر اخیر مدیرکل آژانس به ایران بپردازد.

بیانیه مشترک آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران

روز شنبه ۱۳ اسفند (۴ مارس) همزمان با نشست خبری، بیانیه مشترک آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران منتشر شد. طبق این بیانیه، جمهوری اسلامی و آژانس بر سر سه موضوع توافق کردند: اول، ادامه تعاملات بین آژانس و ایران «با روحیه همکاری» و بر بنیان تکالیف ایران ذیل توافق پادمانی جامع. دوم، آمادگی ایران برای ارائه اطلاعات بیشتر در زمینه سه سایت اعلام‌نشده که در آن‌ها اورانیوم پیدا شده بود و رسیدگی به مسائل باقی‌مانده پادمانی در این مکان‌ها. سوم، ایران داوطلبانه به آژانس امکان می‌دهد فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی خود را بیشتر کند و جزئیات این مسئله در جلسه‌ای فنی که به‌زودی در تهران برگزار می‌شود، تعیین خواهد شد.

گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که خبرگزاری رویترز آن را رویت کرده است، می‌گوید که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «منتظر اجرای سریع و کامل بیانیه مشترک است.»

گزارش محرمانه آژانس همچنین می‌گوید که «ایران درباره همکاری با آژانس برای حل‌وفصل مسائل جدی مربوط به بحث پادمان و مشارکت در بحث‌های فنی با آژانس در آینده نزدیک، ضمانت بالا ارائه داده است.»

سفر گروسی به تهران در شرایطی انجام شد که حساسیت‌های بین‌المللی نسبت به برنامه‌ هسته‌ای تهران دوچندان شده است.

این سفر پس از آن صورت گرفت که آژانس، در روز ۲۸ فوریه ۲۰۲۳، تایید کرد در تاسیسات هسته‌ای فردو ذرات اورانیومی کشف کرده‌اند که غنای‌ بالای ۸۳ درصد دارند. انتشار این خبر نه تنها با نگرانی‌های آژانس همراه بود بلکه مقام‌های قدرت‌های جهان آزاد را نیز به ابراز نگرانی واداشت؛ چون با شرایط جدید به‌نظر می‌رسد تهران بیش از هر زمان دیگری به اورانیوم غنی‌شده ۹۰ درصدی، که برای ساختن بمب اتم کفایت می‌کند، نزدیک شده باشد.

از سوی دیگر، جلسه بعدی شورای حکام روز دوشنبه، ششم مارس، در وین برگزار خواهد شد. جلسه بعدی این شورا در فصل تابستان و در روز پنجم ژوئن خواهد بود.

وال‌استریت ژورنال روز پنجشنبه دوم مارس به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت که بریتانیا، فرانسه و آلمان مایل‌اند در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با تصویب قطعنامه‌ای درباره فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، آن را محکوم کنند. 

خشم تندروها از سفر گروسی به ایران

در چنین شرایطی، روزنامه‌های وابسته به حکومت، از سفر رافائل گروسی به ایران انتقاد کردند.

حسین شریعتمداری، سردبیر روزنامه تندرو کیهان، در یادداشتی با عنوان «این ملاقات چه ضرورتی داشت؟» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به داشتن «رابطه تنگاتنگ با اسرائیل» و به طور تلویحی به جاسوسی متهم کرد و نوشت: «در محافل هسته‌ای غرب و در میان برخی از خبرنگاران آمریکایی و اروپایی این احتمال مطرح است که آمانو (مدیرکل قبلی آژانس) از سوی موساد به قتل رسیده که گروسی جانشین او شود! .... گروسی در بسیاری از موارد قبل از سفر به ایران و یا بعد از پایان سفرش در ایران به اسرائیل سفر کرده است و انکار نمی‌کند که درباره برنامه هسته‌ای کشورمان با مقامات رژیم صهیونیستی به گفت‌و‌گو و رایزنی می‌نشیند.»

شریعمتداری با چنین استدلال‌هایی در پایان یادداشت خود تاکید کرد: «{با سفر گروسی} اطلاعات سری و طبقه‌بندی شده تاسیسات هسته‌ای کشورمان در اختیار ۱۷۳ کشور از جمله، آمریکا، انگلیس، فرانسه و بدون کمترین تردید‌ رژیم صهیونیستی قرار می‌گیرد! از مسئولان انتظار می‌رود که به مدیرکل آژانس اعتماد نکنند تا اطلاعاتی فراتر از آنچه در چارچوب تعهداتمان  آمده است در اختیار او قرار نگیرد.»

در یادداشت دیگری از روزنامه کیهان نیز به قلم نویسنده میهمان این روزنامه به نام محمدحسین محترم آمده است: «ابراز نگرانی‌های هر روزه دشمنان از پیشرفت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی نشان می‌دهد در این حوزه نیز قافیه را خیلی وقت است که باخته‌اند تا جایی که مجبور شدند این‌بار مدیرکل آژانس بین‌المللی اتمی را به دیدار رئیس‌جمهور ایران بفرستند و مستقیما از وی درخواست گفت‌وگو کنند.»

نویسنده این یادداشت در ادامه با شرح «دستاوردهای جمهوری اسلامی» تاکید کرده است: «امیدواریم آقای رافائل گروسی این تحلیل را بعداز ترک تهران در مواضع و گزارش‌هایش مدنظر داشته باشد، البته اگر در نشست آتی شورای حکام قصد فریبکاری و سیاسی‌کاری ندارد!»

روزنامه دولتی ایران نیز با تیتر «آیا گروسی سر عقل می آید؟» به تحلیل سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران پرداخت.